Vitaminler, vitaminler, vitaminler. Her yerdeler. Tükettiğimiz her besinde bu ailenin en az bir üyesi var. Peki ama vitaminleri ne kadar tanıyoruz? Mesela portakalda C vitamini var diyebiliyoruz ama sonrası gelmiyor. Her ne kadar antioksidan olduğunu bilsek de tam olarak işlevini bilmiyoruz. Merak etmeyin, C vitaminine de sıra gelecek. Ama bugün değil. Bugün çok daha sık tükettiğiniz bir vitaminden bahsedeceğim. Bulmacalarda “temel besin” sorusunun karşılığıdır ekmek. Ve hakikaten de öyledir, toplum olarak ekmek tüketiminde Avrupa birincisiyiz. “Ekmekte ne vitamini var?” dediğinizi duyar gibiyim. Demek ki bu yazıyı okumalısınız.
Besin ögelerini parçaladığımız bu yazı dizimizde bugünkü konuğumuz B vitaminlerinin ilk üyesi, yani B1 vitamini. Bilim insanlarınca ilk keşfedilen B vitamini olduğu için B1 adını almış. B vitamini dediğimize göre haliyle B1 vitamini suda çözünebilen bir vitamindir. B1 vitamininin diğer adı tiamindir ve bu adla da karşınıza çıkabilir. Bu vitamin enerji metabolizmasında kritik bir rol oynamaktadır. Bu da demek oluyor ki büyümede, gelişmede ve hücresel fonksiyonlarda çok önemli bir payı vardır B1 vitamininin. Bilim insanları tiaminin bu etkileri ile Alzheimer, katarakt ve böbrek rahatsızlıklarında bir tedavi olabileceğini düşünmektedir. Tiaminin başlıca kaynakları tam tahıllar, et, yağlı tohumlar, soya ve baklagillerdir. Tam tahıllılar diye bahsi geçen besinler tam tahıllı ekmekler, tam tahıllı undan yapılmış ürünler, tam tahıllı gevrekler yani kısacası tahılın sadece endospermini değil kepek ve embriyosunu içeren ürünler. Tahıl ürünlerinin ambalajlarında “tiaminden zenginleştirilmiş” ifadesini görmeniz çok olasıdır; çünkü bu tip zenginleştirmeler oldukça yaygındır. Besinlerden alacağınız B1 vitamininin çoğu fosforlanmış formunda bulunmaktadır. İntestinal fosfataz enzimi, bu formu hidrolize eder ve serbest haldeki B1 vitamini emilir.
Peki bizim için bu kadar önemli olan bir vitamini almazsak ne olur? Tiamin yetersizliği, vücudunuzda birçok fonksiyona olumsuz etki eder ki bu fonksiyonlara bizim için önemli sinir sistemi, kalp ve beyin fonksiyonları da dahildir. Tiamin yetersizliği, çoğunlukla alkolik, anoreksik ya da Chron’s rahatsızlığı olan yetişkinlerde görülmektedir. Yetersizlik, çok ciddi hastalıklar olan beriberiye ve Wernicke-Korsakoff sendromuna yol açmaktadır.
Kaynaklarım: