Diyetlerin uygulanabilir olmasının bir ölçütü de doyurucu olması değil mi? Emin olun bunu sizin kadar size yardımcı olan sağlık personelleri yani diyetisyenler olarak bizler de düşünüyoruz. Kendimi de diyetisyenler grubuna dahil ettim çünkü bu mutluluğu daha yeni tattım. Daha önce Beslendik’in sağ kenarındaki yazar bölümünde okuyacağınız üzere son sınıf öğrencisiydim. Artık değilim. Yazar bölümü de değişti haliyle. Neyse eğitim hayatımı anlatmak üzere burada değilim. Sizi de sıkmanın manası yok. O yüzden konumuza dönelim. Diyetlerimizde doyuruculuğa önem veriyoruz ama aynı zamanda da aşmamamız gereken hesaplara dayanan bir kalori sınırımız var. Bugünkü konuğum bize bu çelişkiden çıkma konusunda çok yardımcı oluyor. Çünkü kalorisi yüksek olmadığından, yağ ve tuz gibi kalori arttırıcılar kullanılmadığı zaman kahvaltılarda bir sınır olmadan verip hem doyuruculuğu arttırmış hem de kalori değerinden uzaklaşmamış oluyoruz. Bunları duyunca aklınıza gelenler çok olmamalı. Çünkü böyle iki tane sebze var. Diğeri başka yazılarımızın konuğu olsun. Bu yazının konuğu salatalık. Bakalım ne gibi özellikleri var ve sadece salata’lık mı?
Salatalık, kabakgiller familyasının bir üyesi. Ve her ne kadar girişte ben de sebze desem de aslında bir meyve. Anavatanı Kuzey Asya olsa da şu anda birçok bölgede yetiştirilmektedir. Özelliklerine gelecek olursak, öncelikle su içeriğinden bahsetmek isterim. Çünkü aslında su yiyorsunuz gibi bir durum var. Salatalık %96 civarında sudan oluşmuştur.Daha önceki kiwano yazıma “suyu kaşıkla” diye bir başlık koymuştum. Burada bir kaşığa bile ihtiyacınız olmayacak. Salatalık su içeriğinin yanı sıra içerdiği vitamin ve mineraller ile de varlık gösteriyor. C ve K vitaminlerini içerirken magnezyum, potasyum, manganez ve az miktarda da sodyum içeriyor. Karbonhidrat ve protein de içerirken hiç yağ içermiyor. Ve tabi ki lif. Salatalığın diyet lifi yüksek olmasına rağmen bazen tüketirken biz o lif oranını düşürüyoruz. Mesela kabuğunu soyarak. Aslında diyet lifi çok önemli vücudumuz için çok önemli. Hem sindirim sistemimizin sağlığı açısından hem de kilo kontrolü açısından. Ama salatalık bir yönden daha kilo kontrolümüzü sağlıyor. Yüksek su ve düşük kalori içeriği. Toplam 3628 kişiyi içeren 13 çalışma göstermiş ki yüksek su ve düşük kalori içeriği olan besinler vücut ağırlığındaki anlamlı azalmalar ile bağlantılıdır. Faydalarına devam ettiğimizde salatalığın antioksidan içerdiği görürüz. 30 günlük bir çalışmada 30 yetişkine toz haline getirilmiş salatalık ek olarak verilmiş. 30. günün sonunda birçok antioksidan aktivitesinde anlamlı gelişmeler bulunmuş. Bir başka çalışmada ise salatalığın flovanoid ve tannin denilen ve zararlı serbest radikalleri engellemekte oldukça başarılı iki antioksidan grubunu içerdiği gösterilmiştir. Ayrıca deneysel olarak ve hayvanlar üzerinde salatalığın kan şekeri seviyesini düşürdüğü gösterilse de doğrudan insanların kan şekerini etkilediğine dair bir çalışma yapılmadığı için “salatalık kan şekerini düşürüyor” gibi bir şey söylemek şu aşamada doğru değil. Ama ilerde bir çalışmada bu da gösterilebilir. Yani mümkün.
Girişte de bahsettiğim gibi salatalık sadece salata’lık mı? Yani sadece salatalarınızda ve söğüş olarak dilimlenmiş şekilde mi salatalığı değerlendirebilirsiniz? İnsanın aklına ilk bu yollar gelse de aslında salatalığı diyetinize eklemenin bir sürü yolu var. Mesela salatalığı dilimleyip istediğiniz baharatlarla karıştırarak fırında bir salatalık cipsi yapabilirsiniz. Tabi su içeriği aynı kalmayacak ama en azından sağlıklı bir atıştırmalık yapabilirsiniz. Ya da turşuyu çok seviyorsanız ve çok uzun süre beklemek istemiyorsanız biraz yeşil soğan, şeker, tuz ve kendi yapımınız sirkeye doğradığınız salatalıkları ekleyerek buzdolabında akşamdan sabaha dinlendirip kendi hızlı turşunuzu yapabilirsiniz. Bir de salatalığın detoks etkisinden yararlanmak için salatalığı suyunuza ekleyebilirsiniz. Bunlar sadece öneriler tabi. Yani ben her şeyinden faydalanmak istiyorum deyip direk olarak da yiyebilirsiniz. Size kalmış.
Salatalığın iyi özelliklerine karşı bilinen bir yan etkisi yok. Sadece şu var ki doğal salatalık bulmak biraz zor. Özellikle büyük şehirlerde. Çünkü salatalığa kabak aşısı yapmak son derece yaygın bir hile. Salatalık zaten kabakgillerden olduğu için aşının tutmama şansı yok gibi. Bu aşıyı da salatalığın hızlı büyümesi için yapıyorlar. Salatalığı mutlaka güvendiğiniz bir manavdan ve tadına, kokusuna bakarak alın. Salatalık kokacak arkadaş?
Yararlandığım Kaynak:
https://www.healthline.com/nutrition/7-health-benefits-of-cucumber