Hazır gıdaların son kullanma tarihleri genelde üretimlerinden birkaç ay sonrayı işaret eder. Ama nasıl o kadar uzun süre dayanabilir ki? Bazıları soğutucuda ama soğutucular da bakteri üremesini engelleyecek sıcaklıkta değil. Buna rağmen bazıları soğutucuda bile değil. Peki ama nasıl dayanıyorlar? İşte Beslendik’in “Gıda Ajanları” serisinin bugünkü konuğu o koruyucu kimyasal madde. E madem bu bir seri, o zaman yazılar ardı ardına gelsin.
O maddenin adı sodyum benzoat. Ürünün içindekiler etiketinde kendisini E211 kodu ile de görebilirsiniz. Ürünleri bakterileri ve mantar gibi mikroorganizmalardan korumak için kullanılır. Bu tabi ürünün raf ömrünü de arttırır. Çoğunlukla reçel, soda, turşu ve gazlı içecekler gibi asidik gıdalarda kullanılır. Kanda fazla amonyak birikmesine yol açan nadir bir rahatsızlıkta az da olsa ilaç olarak kullanılabilmektedir. Ayrıca sodyum benzoat bazı meyvelerde ve baharatlarda doğal olarak bulunmaktadır. Bunlar; elma, kurutulmuş erik ve tarçındır. Gıdalardaki sodyum benzoat miktarı çok önemlidir ama genelde miktar belirtilmez. Sodyum benzoat mideye indikten sonra hızlıca bağırsaklarda emilir ve böbreklerden önce karaciğerde metabolize edilir. Az miktarda sodyum benzoat içeren gıdalarda yan etkilerin görülme olasılığı düşüktür. Yine de bazı alerjik reaksiyonları tetikleyebilir. Hatta çocukluk çağında hiperaktivite, baş ağrısı ve ağız kuruması gibi problemlerin de potansiyel tetikleyicisidir. FDA, bu maddeyi GRAS yani genellikle kullanımı güvenli olarak belirtmiştir. Ama limit olarak da ürünün ağırlığının %0.1’ini belirtmiştir. Aynı zamanda sodyum benzoat her zaman saf olarak satılmaz, sodyum fenilasetatla karıştırılmış halde satılır. Bu karışım ucephan ya da ammonul olarak da bilinir. Bu karışım da koruyucu olarak kullanılır ve birçok yan etkiye sahiptir. Yan etkileri arasında bulantı, kusma, baş ağrısı, iştah kaybı, duygu durum değişikliği, yorgunluk, kas ağrısı ve zor hareket etme gibi belirtiler sayılabilir. Ayrıca sodyum benzoat birçok kişisel bakım ürününde de kullanılır.
Sodyum benzoat, askorbik asit ya da sitrik asitle karıştırılmış halde de bulunabilir. Bu karışımlar da lösemi ve diğer tip kan kanserleriyle ilişkilendirilmiştir. O yüzden hazır bir gıda tüketirken sodyum benzoat miktarına ve saf olup olmadığına mutlaka dikkat edin.
Kaynaklarım:
- http://naturallysavvy.com/eat/this-is-why-sodium-benzoate-is-so-scary
- https://www.livestrong.com/article/525531-facts-on-sodium-benzoate/