Gelişen teknoloji ile… Aslında böyle bir giriş yapmak istemiyorum. İstemiyorum ama teknoloji hayatımıza çok şey kazandırdı. Daha önce bahsetmiştim yeni besinler türedi diye. Türedi türemesine de bazı besinlerin tanımı değişti, yıllardır kullanılan yöntemi değişti. Artık çok daha fazla insana hitap ediyor ürünler. Bugün o çok değişen besinlerden birini ele alacağız. Süt. Laktoz intoleransı olanlar için de süt var, veganlar için de. Hem de çeşit çeşit aromalı. Eskiden süt dediğinizde akla hemen inekten sağılan süt gelirdi. Keçi sütü bile dondurma haricinde pek tüketilmezdi. En azından akla ilk keçi sütü gelmezdi. Günümüzde ise bir sürü süt var. Sütlü kahve siparişi verirken bile bir seçim yapmak zorundasınız. Bugün değişen süt algısını konuşmak için konuklarım bitki bazlı sütler. Yaklaşın yaklaşın. Size anlatacaklarımız var.
ÖNCÜ KUVVET SOYA SÜTÜ
Soyanın zengin içeriğinden güç alan bu süt, soya fasulyelerinin önce ıslatılması sonra öğütülmesi ve en son süzülmesi ile elde edilir. Özellikle vegan insanların tercihidir. Bazı çalışmalarda da soya ürünleri tercih edenlerin daha iyi kilo kaybettikleri görülmüştür. Bu katkıyı soya izoflovanlarının insülin regülasyonu ve yağ metabolizması üzerindeki olumlu etkilerin neden olduğu gösterilmiştir. Bu nedenle zayıflamak isteyen kişilerin seçimleri arasında soya sütü yerini alabilir. İzoflovanlara da çok güvenip bol bol tüketmemek gerekir zira fazla izoflavon tüketimi hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalarda fertiliteyi yani doğurganlığı azaltmıştır. 2008 tarihli araştırmada, soya gıdalarını tüketmenin, sperm yoğunluğunu azalttığı görülmüştür. Bir diğer etken de soya sütünün laktoz adlı şekeri içermemesi. Sadece laktoz da değil. Kolesterol da içermez ve doymuş yağ oranı düşüktür. Soya fasulyesi kadar olmasa da bazı vitaminleri içerir soya sütü. Mesela D vitamini ve nam-ı diğer B2 vitamini riboflavin. Ama burda inek sütünün gerisine düşüyor. Çünkü inek sütü D ve B2 vitaminince daha zengindir.
SIRADA BADEM SÜTÜ VAR
Badem sütünün ana özellikleri laktozsuz ve kolesterolsüz olmasıdır. İnek sütüyle aynı yoğunluğa sahip olduğu için aynı şekilde kullanılabilir. Ayrıca badem sütü içinde büyük oranda E vitamini vardır ve bu da kansere ve yaşlanmaya karşı koruma sağlayan doğal bir antioksidandır.E sonuçta badem de bir yağlı tohum. Ayrıca E vitamininin yanı sıra D ve A vitaminlerini de bünyesinde barındırır. Mineral olarak da çinko, kalsiyum, demir, magnezyum ve potasyum içerir. Yani vitamin ve mineral alayım diyorsanız, süt içmek istiyorsanız ve laktoz intoleransınız varsa badem sütü sizi bekliyor. Ancak bu demek değil ki badem sütü çok masumdur. İçeriğinde çok fazla şeker barındırır. Ve badem guatrojenik bir yiyecektir. İçinde vücudun iyodini emmesi ve kullanmasını önleyen doğal bir kimyasal bulunur. Bu tiroide olumsuz etki edebilir. Bu sebeplerden dikkatli ve bilinçli tüketilmesi tavsiye edilir.
FINDIK SÜTÜ
Fındık Tanıtım Grubunun (FTG) verilerine göre Türkiye, toplam dünya fındık üretiminin yüzde 75’ini, ihracatının yüzde 70-75’ini gerçekleştiriyor. Bu kadar fındık varken tüketiminin de çok olması lazım ki sürdürülebilir olsun. Bunun için de yeni ürünler geliştirmek lazım. İşte o ürünlerden biri fındık sütü. Herhangi bir zaman hasat edilmiş fındığın (tabi ki kabuğundan ayrılmış) ıslatılması, öğütülmesi, süzülmesi, ısıtılması ve homojenize edilmesi işlemlerinden sonra elde ediliyor. Diğer bitkisel sütler gibi laktoz ve kolesterol içermez. B1, B2 ve B6 vitaminlerince iyi bir kaynaktır. Mineral olarak da folik asitten zengindir. Kalorisi düşüktür ve anemiye ve kalp rahatsızlıklarına karşı koruyucudur.
PİRİNÇ SÜTÜ
Bugün anlattığım bitkisel sütler arasında en basit tarife sahip olan bu süt. Pirinç ve suyun karışımı ve belki biraz da tatlandırılmışı. Öncekiler gibi işlemlerden geçirilmez. Protein düzeyi oldukça düşüktür. Pirinçten dolayı kompleks karbonhidratlardan zengindir..
HİNDİSTAN CEVİZİ SÜTÜ
Düşük kalorili yapısı nedeniyle hindistan cevizi suyu/sütü hem iyi bir iştah kesici ve tok tutucu içecek hem de içerdiği potasyum minerali nedeniyle metabolizmayı hızlandıran bir besin olarak zayıflamaya yardımcıdır. Hindistan cevizi suyunun zayıflamak için kullanılmasına bir diğer sebep de içeriğinde yağ bulunmamasıdır. Hindistan cevizi suyunun içeriğinde doğal şekerler ve mineraller bulunuyor. Diğer taraftan Hindistan cevizi suyunun Magnezyum, potasyum ve diyet lifleri bakımından da zengin olduğu biliniyor. Hindistan cevizi suyu özellikle içerdiği kalsiyum, potasyum ve sodyum gibi vücudun işlevlerini düzgün bir biçimde yapabilmesi için gerekli olan maddeleri içeriğinde bulundurur ve ishal, dizanteri, diyare gibi ani sıvı kaybına neden olan rahatsızlıkların olumsuz etkilerini gidermektedir. Ve en güzeli tamamen doğaldır, bir işlem gerektirmez.
Evet bugünkü yazımın da sonuna geldik. Bitki bazlı sütler konuğumdu. Aslında sizin de fark edeceğiniz üzere hepsine birer içecek dememiz daha doğru olur. Ben bugün yaygın olarak süt denildiği için süt dedim. Marketlerde satılan ürünlerin ambalajında “badem içeceği, pirinç içeceği” gibi ifadeler görürseniz şaşırmayın. İkisi de aynı şeydir.