Halk arasında “hastalık” olarak tabir edilen bir besinden bahsedeceğim size bugün. Efsaneye göre başladınız mı duramazmışsınız. Bir alışkanlıktan ziyade bir takıntıymış. İstemsizce eliniz gidermiş. Dur durak bilmezmişsiniz… Besin hakkındaki bütün klişeleri ardı ardına sayıp besine yapılan yakıştırmalardan kendimizi kurtardığımıza göre besini tanımaya başlayabiliriz. Klişelerden de anlayacağınız üzere bugün konuğumuz ay çekirdeği, nam-ı diğer çiğdem (İzmirlileri kaçırmak istemeyiz). Kimi zaman kurabiyelerin, hamur işlerinin üzerinde gördük onu, kimi zaman tuzlar içinde kaybolmuş şekilde paketlerde, bazen de özel kavurma makinelerinde kavrulurken. E bu kadar çok görüyorsak, yakından da tanımamız gerekir.
Biz her ne kadar ay çekirdeği desek de, Dünya’nın çoğu yerinde içinde Ay’dan ziyade Güneş kelimesi geçen isimlerle ifade ediliyor. Ama bu neden böyle konusuna hiç girmeyeceğim çünkü burası tarihi bilgilere ulaşacağınız bir yer değil. Aslında ay çekirdeği teknik olarak bir meyve, bilimsel adı Helianthus annuus olan ay çiçeğinin bir meyvesi. Bilindiği üzere çiçeğin baş kısmından toplanıyor ve bir seferde yaklaşık 2.000 tane toplanabiliyor. Yaygın olan iki türü vardır. Bir tanesi yemek üzere tüketime sunulan bildiğimiz ay çekirdeğidir ve kabuğu siyah-beyaz çizgilidir, diğeri ise daha yağlı ve tombul olduğundan yağ üretmek için kullanılan ay çekirdeğidir ve kabuğu tamamen siyahtır ki daha çok yetiştirilen de budur. Tüketime hazır olarak satılan çekirdekler kavrulmuştur; çünkü tazeyken içinde biriktirdiği suyu atması gereklidir ki çitlenebilsin. 30 gram kavrulmuş ay çekirdeği yaklaşık 163 kaloridir. E, B3, B5, B6 ve B9 vitaminleri ile demir, çinko, bakır, manganez, magnezyum ve selenyum minerallerini içerir kabuğunun içinde. Doğal antioksidanlar olan E vitamini ve selenyum içerdiğinden dolayı ay çekirdeği inflamasyonu önlemede kullanılabilir. Tabi inflamasyona bağlı olarak kalp rahatsızlıkları ve diyabet gibi kronik rahatsızlıkların da riskini azaltabilir.
Ancak bu etkilerine rağmen ay çekirdeği tüketimini abartmamak gerekir. Çünkü içerdiği kalori miktarı hiç de az değildir. Ayrıca bu kalorinin çoğu yağdan gelmektedir. Sonuçta bu yağlarda da doymuş yağ vardır. Bir diğer dikkat edilmesi gereken nokta ise kadmiyum içeriğidir. Kadmiyum bir ağır metaldir ve fazlası böbreğinizi ciddi biçimde etkileyebilir. Bu yüzden günde 30 gram önerilmektedir.
Halk arasında “hastalık” olarak tabir edilen bir besinden bahsedeceğim size bugün. Efsaneye göre başladınız mı duramazmışsınız. Bir alışkanlıktan ziyade bir takıntıymış. İstemsizce eliniz gidermiş. Dur durak bilmezmişsiniz… Besin hakkındaki bütün klişeleri ardı ardına sayıp besine yapılan yakıştırmalardan kendimizi kurtardığımıza göre besini tanımaya başlayabiliriz. Klişelerden de anlayacağınız üzere bugün konuğumuz ay çekirdeği, nam-ı diğer çiğdem (İzmirlileri kaçırmak istemeyiz). Kimi zaman kurabiyelerin, hamur işlerinin üzerinde gördük onu, kimi zaman tuzlar içinde kaybolmuş şekilde paketlerde, bazen de özel kavurma makinelerinde kavrulurken. E bu kadar çok görüyorsak, yakından da tanımamız gerekir.
Biz her ne kadar ay çekirdeği desek de, Dünya’nın çoğu yerinde içinde Ay’dan ziyade Güneş kelimesi geçen isimlerle ifade ediliyor. Ama bu neden böyle konusuna hiç girmeyeceğim çünkü burası tarihi bilgilere ulaşacağınız bir yer değil. Aslında ay çekirdeği teknik olarak bir meyve, bilimsel adı Helianthus annuus olan ay çiçeğinin bir meyvesi. Bilindiği üzere çiçeğin baş kısmından toplanıyor ve bir seferde yaklaşık 2.000 tane toplanabiliyor. Yaygın olan iki türü vardır. Bir tanesi yemek üzere tüketime sunulan bildiğimiz ay çekirdeğidir ve kabuğu siyah-beyaz çizgilidir, diğeri ise daha yağlı ve tombul olduğundan yağ üretmek için kullanılan ay çekirdeğidir ve kabuğu tamamen siyahtır ki daha çok yetiştirilen de budur. Tüketime hazır olarak satılan çekirdekler kavrulmuştur; çünkü tazeyken içinde biriktirdiği suyu atması gereklidir ki çitlenebilsin. 30 gram kavrulmuş ay çekirdeği yaklaşık 163 kaloridir. E, B3, B5, B6 ve B9 vitaminleri ile demir, çinko, bakır, manganez, magnezyum ve selenyum minerallerini içerir kabuğunun içinde. Doğal antioksidanlar olan E vitamini ve selenyum içerdiğinden dolayı ay çekirdeği inflamasyonu önlemede kullanılabilir. Tabi inflamasyona bağlı olarak kalp rahatsızlıkları ve diyabet gibi kronik rahatsızlıkların da riskini azaltabilir.
Ancak bu etkilerine rağmen ay çekirdeği tüketimini abartmamak gerekir. Çünkü içerdiği kalori miktarı hiç de az değildir. Ayrıca bu kalorinin çoğu yağdan gelmektedir. Sonuçta bu yağlarda da doymuş yağ vardır. Bir diğer dikkat edilmesi gereken nokta ise kadmiyum içeriğidir. Kadmiyum bir ağır metaldir ve fazlası böbreğinizi ciddi biçimde etkileyebilir. Bu yüzden günde 30 gram önerilmektedir.
Halk arasında “hastalık” olarak tabir edilen bir besinden bahsedeceğim size bugün. Efsaneye göre başladınız mı duramazmışsınız. Bir alışkanlıktan ziyade bir takıntıymış. İstemsizce eliniz gidermiş. Dur durak bilmezmişsiniz… Besin hakkındaki bütün klişeleri ardı ardına sayıp besine yapılan yakıştırmalardan kendimizi kurtardığımıza göre besini tanımaya başlayabiliriz. Klişelerden de anlayacağınız üzere bugün konuğumuz ay çekirdeği, nam-ı diğer çiğdem (İzmirlileri kaçırmak istemeyiz). Kimi zaman kurabiyelerin, hamur işlerinin üzerinde gördük onu, kimi zaman tuzlar içinde kaybolmuş şekilde paketlerde, bazen de özel kavurma makinelerinde kavrulurken. E bu kadar çok görüyorsak, yakından da tanımamız gerekir.
Ancak bu etkilerine rağmen ay çekirdeği tüketimini abartmamak gerekir. Çünkü içerdiği kalori miktarı hiç de az değildir. Ayrıca bu kalorinin çoğu yağdan gelmektedir. Sonuçta bu yağlarda da doymuş yağ vardır. Bir diğer dikkat edilmesi gereken nokta ise kadmiyum içeriğidir. Kadmiyum bir ağır metaldir ve fazlası böbreğinizi ciddi biçimde etkileyebilir. Bu yüzden günde 30 gram önerilmektedir.