Salatalık yazımda bahsettiğim, diyet listesinde serbest olan ikinci besini hatırladınız mı? Peki karakavza yazısında değindiğim doğru bildiğimiz yanlışları? İki ipucunu da yakalayamadıysanız, dert etmeyin. Çünkü bugünkü konuğum o ve birazdan içini dışını öğrenmiş olacaksınız. Aslında bu besinin tanımı nereden baktığınıza göre değişiyor, hayattaki çoğu şey gibi. Daha fazla uzatmayayım da anlatmaya başlayayım artık.
Bugünkü konuğumu hiç tüketmemiş olan var mı bilmiyorum. Zira kendisi pek vazgeçilemeyen ve çok sık kullanılan bir besindir. Bugün domates bizlerle. Bir aşçı olarak domatesi tanımlıyorsanız, kurduğunuz cümlede “sebze” kelimesi geçer; çünkü pişirilir ve bir sebze gibi hazırlanır. Ama eğer bir bilim insanı olarak tanımlıyorsanız “meyve” kelimesi geçer cümlenizde. Çünkü tohumlarının etrafında oluşur kendisi ve bitkinin çiçeğinden meydana gelir. Domates (Solanum lycopersicum) Güney Amerika kökenlidir ve Patlıcangiller familyasına aittir. Bugün her ne kadar popüler olsa da, 200 yıl öncesine kadar zehirli olabileceği düşünülüyordu. Olgunlaştığı zaman genellikle kırmızı olması beklense de, türünü göre domates sarı, yeşil, turuncu ve hatta mor bile olabilir. Ancak rengi ne olursa olsun domates oldukça besleyici bir besindir. Yaklaşık %95 oranında su içerir ve bir küçük boy domates (100 gram) yalnızca 18 kaloridir. Domatesin karbonhidrat içeriğinin %70’ini glikoz ve fruktoz gibi basit şekerler oluşturur. Aynı zamanda iyi bir lif kaynağıdır. İçerdiği liflerin %87’si hemiselüloz, selüloz ve lignin gibi çözünmez lif formundadır. Domates vitamin olarak C vitamini, K1 vitamini ve folat içerir. Mineral olarak ise sadece ve fazlaca potasyum içerir. Domatesin içerdiği diğer bitkisel içerikler de çok önemlidir. Bunlar;
- Likopen: Kırmızı renkten pembe renge kadar sorumlu bir pigmenttir. Aynı zamanda karotenoid ailesine ait çok güçlü bir antioksidandır.
- Beta karoten: Bir antioksidan olmasının yanı sıra A vitamininin öncülüdür.
- Naringenin: Domatesin kabuğunda bulunan bir flavonoidtir. İnflamasyonu azalttığı gösterilmiştir.
- Klorojenik asit: Kan basıncını düşürücü özelliği olan güçlü bir antioksidan.
Domates genellikle inanlar tarafından iyi tolere edilebilen ve herhangi bir yan etki göstermeyen bir besindir. Ancak çok nadir de olsa domates alerjisi görülebilir.
Kaynaklarım: