Bulmacalarda bazen çıkar; temel yiyecek diye. Cevap beş harflidir, ekmek. Tabi ekmeğe bir dediğimiz yok ama en temel ekmek mi diye düşünmek lazım. Çünkü sonuç olarak ekmek de kompleks bir besindir. Yani birçok maddenin bir araya gelmesi ile oluşur. Gerçi zaten yiyecek diye sorulmuş ve kompleks olması normal. Ya temel yiyecek malzemesi diye sorulsaydı? O zaman işler değişirdi. Cevap üç harfli olurdu. Bugün o cevap konuğumuz. Hem de bütün çeşitleriyle.
Etrafımızda çok fazla işletme oldu. Bu sayede yeni besinlerle karşılaşabiliyoruz. Mesela tuz. Tuz iki elementin, ki bunlar sodyum ve klor, oluşturduğu kristalleşmiş bir mineral. Ama bir sürü türü var; rengiyle bizi bizden alan Himalaya tuzu mu, üstümüzü yapış yapış yapan deniz tuzu mu, dini bir simge olarak koşer tuzu mu ya da bildiğiniz sofra tuzu mu? Hangisini tercih etmeliyiz? Hangisi daha sağlıklı… gibi soruların cevapları için incelememize başlayalım.
HİMALAYA TUZU
Nam-ı diğer pembe tuz. Hoş rengiyle besinde görsellik arayanların tercihi. Bu pembe tuz Pakistan’da Himalaya dağlarının yakınındaki Khewra Tuz Madeni’nde çıkartılıyor. Khewra Tuz Madeni de dünyanın en eski ve en büyük madenlerinden biridir. Biraz nahoş bir bilgi olacak ama o bölgedeki ölü antik bedenlerin suyunun buharlaşmasıyla oluştuğuna inanılıyor. El yordamı ile toplanan bu ürün minimal düzeyde işlemlerden geçerek tüketime sunuluyor. Bu yüzden sofra tuzundan çok daha doğal olduğu düşünülüyor. Tıpkı sofra tuzu gibi Himalaya tuzu da büyük oranda sodyum klorürden oluşmakta, ama Himalaya tuzu farklı olarak kalsiyum, potasyum, stronsiyum ve molibden gibi 84 mineral ve eser element içermektedir.
DENİZ TUZU
Adı üstünde, deniz suyunun buharlaştırıp yoğunlaştırılması ile elde edilen tuzdur. Tabi kaynak suyun temizliği, mineral yoğunluğu gibi faktörlere bağlı olarak içeriği değişebilse de genellikle eser miktarda potasyum, demir ve çinko gibi mineraller içerir. Yine çok işlenen rafine bir tuzdur. Suya bağlı olarak ağır metal ve mikroplastikler içerebilir
KOŞER TUZU
Koşer tuzuna genelde Yahudi mutfaklarda kullanıldığı için “koşer” denilmiş. Geleneksel Yahudi kurallarına göre etin kanının yenmeden önce çıkartılması gerekir. Koşer tuzu pul pul yapısı sayesinde bu işleme yardımcı olmaktadır. Ayrıca yine yapısı sayesinde parmaklarla alıp yemeğin üstüne serpilmesi de daha kolaydır. Sofra tuzundan en büyük farkı da yapısı, yani pul pul olmasıdır.
SOFRA TUZU
En yaygın tuz çeşididir. Çoğunlukla oldukça rafinedir, %97’si saf sodyum klorür olsa da Türkiye’de dahil birçok ülkede tuza iyot eklenir. Tabi ki iyot eklenmemişini de bulmak mümkün.
Türleri göz önünde bulundurduğumuzda mineral açısından en zengini Himalaya tuzu gibi görünse de tuzun tuz olduğunu aklımızdan çıkarmamamız gerekir. Tuz esansiyel olmasına karşın hipertansiyon ve hipertiroid gibi sorunlara yol açabilmektedir fazla alındığında.
Bulmacalarda bazen çıkar; temel yiyecek diye. Cevap beş harflidir, ekmek. Tabi ekmeğe bir dediğimiz yok ama en temel ekmek mi diye düşünmek lazım. Çünkü sonuç olarak ekmek de kompleks bir besindir. Yani birçok maddenin bir araya gelmesi ile oluşur. Gerçi zaten yiyecek diye sorulmuş ve kompleks olması normal. Ya temel yiyecek malzemesi diye sorulsaydı? O zaman işler değişirdi. Cevap üç harfli olurdu. Bugün o cevap konuğumuz. Hem de bütün çeşitleriyle.
Etrafımızda çok fazla işletme oldu. Bu sayede yeni besinlerle karşılaşabiliyoruz. Mesela tuz. Tuz iki elementin, ki bunlar sodyum ve klor, oluşturduğu kristalleşmiş bir mineral. Ama bir sürü türü var; rengiyle bizi bizden alan Himalaya tuzu mu, üstümüzü yapış yapış yapan deniz tuzu mu, dini bir simge olarak koşer tuzu mu ya da bildiğiniz sofra tuzu mu? Hangisini tercih etmeliyiz? Hangisi daha sağlıklı… gibi soruların cevapları için incelememize başlayalım.
HİMALAYA TUZU
Nam-ı diğer pembe tuz. Hoş rengiyle besinde görsellik arayanların tercihi. Bu pembe tuz Pakistan’da Himalaya dağlarının yakınındaki Khewra Tuz Madeni’nde çıkartılıyor. Khewra Tuz Madeni de dünyanın en eski ve en büyük madenlerinden biridir. Biraz nahoş bir bilgi olacak ama o bölgedeki ölü antik bedenlerin suyunun buharlaşmasıyla oluştuğuna inanılıyor. El yordamı ile toplanan bu ürün minimal düzeyde işlemlerden geçerek tüketime sunuluyor. Bu yüzden sofra tuzundan çok daha doğal olduğu düşünülüyor. Tıpkı sofra tuzu gibi Himalaya tuzu da büyük oranda sodyum klorürden oluşmakta, ama Himalaya tuzu farklı olarak kalsiyum, potasyum, stronsiyum ve molibden gibi 84 mineral ve eser element içermektedir.
DENİZ TUZU
Adı üstünde, deniz suyunun buharlaştırıp yoğunlaştırılması ile elde edilen tuzdur. Tabi kaynak suyun temizliği, mineral yoğunluğu gibi faktörlere bağlı olarak içeriği değişebilse de genellikle eser miktarda potasyum, demir ve çinko gibi mineraller içerir. Yine çok işlenen rafine bir tuzdur. Suya bağlı olarak ağır metal ve mikroplastikler içerebilir
KOŞER TUZU
Koşer tuzuna genelde Yahudi mutfaklarda kullanıldığı için “koşer” denilmiş. Geleneksel Yahudi kurallarına göre etin kanının yenmeden önce çıkartılması gerekir. Koşer tuzu pul pul yapısı sayesinde bu işleme yardımcı olmaktadır. Ayrıca yine yapısı sayesinde parmaklarla alıp yemeğin üstüne serpilmesi de daha kolaydır. Sofra tuzundan en büyük farkı da yapısı, yani pul pul olmasıdır.
SOFRA TUZU
En yaygın tuz çeşididir. Çoğunlukla oldukça rafinedir, %97’si saf sodyum klorür olsa da Türkiye’de dahil birçok ülkede tuza iyot eklenir. Tabi ki iyot eklenmemişini de bulmak mümkün.
Türleri göz önünde bulundurduğumuzda mineral açısından en zengini Himalaya tuzu gibi görünse de tuzun tuz olduğunu aklımızdan çıkarmamamız gerekir. Tuz esansiyel olmasına karşın hipertansiyon ve hipertiroid gibi sorunlara yol açabilmektedir fazla alındığında.
