TATLILARINIZI ÇIPLAK BIRAKMAYIN: TARÇIN

Baharatlar… Ne ilginç şeyler değil mi? Tamamen zevk meselesi. Canınız isterse istediğinizi eklersiniz, istemezse eklemezsiniz. Şef sizsiniz sonuçta. Hatta çoğu baharat için “yakışır” kelimesi kullanılır. Aslında yerli yerinde kullanılan ender sözlerden biri bence. Çünkü olmasa da güzel, ama olunca daha da güzel. Sanki Porche güzel ama Ferrari daha güzel gibi. Aynı amaca hizmet etse de. Mesela “tuzu biberi” lafını sık kullanılırız hayatta. Yani olmasa da olur, ama olsa da fena olmaz. Peki baharatları sadece yemeklere mi kullanırız? Tatlılar hep çıplak mı kalır? Tabi ki hayır. Baharatların çoğu tuzlu bir tada sahip olsa da tatlıların baş tacı olabilecek bir baharat var aralarında. Siz tahmin ettiniz zaten. Başlıkta da yazmıyormuşçasına davranmaya gerek yok. O yüzden çok uzatmayalım girişi, hemen başlayalım.

Evet, tahmininizi söyleyin. Bilemediniz. Konuğumuz pulbiber, Şaka şaka. Tamam, şimdi ciddiyim. Konuğumuz tabi ki tarçın. Tarçın, bilimsel olarak “cinnamomum” diye bilinen ağacım gövdesinin kesildikten sonra iç kabuğunun ağaç parçalarından ayrılır ve kuruması için bırakılarak ile elde edilir. Ondan sonra ister öğütülür, ister kabuk halinde satılır. Tarihin en eski içeriklerinden biridir. Antik Mısır’da çok değerli olduğu için krallara hediye edilirmiş. Şimdi ise biz markete ya da aktara gidip rahatça alabiliyoruz. Ancak aldığımız tarçının türünü pek bilmeyiz. Tarçının temel olarak iki türü vardır. Birincisi Cassaia. Bu tür normal tarçın olarak da bilinir. En çok kullanılan türdür ve muhtemelen alacağınız tarçın da budur. İkincisi ise Ceylon. Bu gerçek tarçın olarak bilinir. Ama az bilinir ve yaygın değildir. Tadı biraz daha hafiftir ve daha az acıdır. Tarçının belirgin kokusu ve aroması yağlı kısmından gelir ki bu kısımın sinemaldehit içeriği yüksektir. Bu içeriğin de tarçının sağlığa etkilerinde önemli rol oynadığı düşünülmektedir. Tarçın polifenol gibi birçok güçlü antioksidana ev sahipliği yapmaktadır. 26 baharatın antioksidan etkinliği üzerinde yapılan bir çalışmada tarçın kazanan olmuştur. Hatta bu onun sarımsak gibi “superfoods” olarak tanımlanmasına yol açmıştır. Başka çalışmalar da tarçının ve içeriğindeki antioksidanların anti enflamatuar etkiye sahip olduğunu ve bu amaçla kullanılabileceğini göstermiştir. Tip 2 diyabetli insanlar üzerinde yapılan bir çalışma, günlük diyete eklenen 1 gram tarçının kan değerleri üzerinde etkili olduğunu göstermiş. Bu etki HDL yani iyi kolesterolü sabit tutarken kötü yani LDL kolesterolü düşürmesi yönünde olmuştur. Daha büyük bir çalışmada günlük alınan 120 gram tarçının HDL kolesterolü arttırdığını gösterilmiştir. Tarçın insülin direncine de faydalıdır. İnsülin direncini azaltarak insülinin görevini yapmasına yardımcı olmaktadır. Zaten böyle bir etkisinin olması demek kan şekerini düşürücü bir etkisinin de olduğu anlamına gelir. O yüzden tarçına anti diyabetik bir rol de yüklenmiştir.

Yazının gelişme kısmında tarçının ili türü olduğundan bahsetmiştim. Cassaia ve Ceylon. Cassaia yani alışık olduğumuz normal tarçın kumarin diye bir madde açısından zengindir. Ve bu maddenin yüksek dozlarda alınmasının zararlı olabileceğine inanılmaktadır. Ne gibi zararları var derseniz, onları da açıklayayım. Yüksek dozda kumarin karaciğer hasarına yol açabilir ve hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalara göre akciğer, karaciğer ve böbreklerde tümör oluşturarak kansere sebebiyet verebilir. Bunlar kumarinden ileri gelen yan etkiler. Ceylon denilen gerçek tarçının kumarin içeriği daha düşüktür. Ama maalesef marketten ya da aktardan alacağınız yani ulaşılabilir olan Cassaia’dır. Ceylon’a ulaşmak ancak güvenilir aktar ve internet yolu ile mümkün. Gördüğünüz gibi her tarçın eşit değil. Bir de genel olarak tarçın bazı yan etkilere sahip olabilir. Mesela kan şekerinizi fazla düşürebilir. Ya da ağız yaralarına sebep olabilir. Veya solunum problemlerine yol açabilir. Tabi bunları çok fazla tüketirseniz yaşayabilirsiniz. Biz anlatmış olalım.