Yemek, artık estetik bir olay. Ve bu yüzden de artık yemek için sadece ağzımızı kullanmıyoruz. Gözlerimiz de önemli bir faktör. Çünkü önce gözümüze “lezzetli” gelmesi lazım yemeğin. “Gözümüze lezzetli gelmesi” tabi enteresan bir deyim oldu ama öyle artık. Çünkü bu yönde çok fazla uyaran var. O uyaranlardan biri ve belki en büyüğü sosyal medya. Sonra televizyon reklamları, basılı reklamlar… Sürekli görsel olarak iştah açıcı olarak gösteriliyor yemekler. İnsanlar da nasıl yapıldığından ziyade nasıl göründüğüne önem vermeye başlıyor. Yani bir çikolata şelalesinde akışkan çikolata çok iştah açıcı görünebilir. Ama onun yapımında 1 kilo tereyağı kullanılması, fazla tereyağının zararlarını bilse bile o insan için önemli değildir artık. İşte bu olay günümüzde bir akım oldu. Ve hatta bir ismi de var; “food porn”.
“Food porn” tanımının ilk defa kullanıldığına dair yazılı belgeler 1984 yılında feminist yazar Rosalind Cowards’ın “Female Desire” adlı kitabına dayanıyor.1980 ve 1990 yılları arasında birçok gastronomi yazısında bu ifade kullanıldı. Ancak 2000ler’in başına kadar bir food porn görseli paylaşılmadı. Görsel olarak food porn’un yayılmasında Flickr gibi internet sitelerinin büyük etkisi oldu. Hatta nisan 2005’te dünyaca bilinen Urban Dictionary’de food porn şöyle tanımlanmıştır; ” Çekici ve lezzetli yiyeceklerin reklamlardaki yakın çekim görüntüsü.” Bu food porn olayı günümüzde oldukça yaygınlaştı, ama aslında çıkış noktası eskiden beri bilinen bir bilimsel gerçek. Mesela bir manava gittiğinizde bozuk olmasa dahi salatalığın, domatesin filan en güzel görüneni almaya çalışırız ya, gerçi ona karşı da freeganlar var ama, bu da görsel çekiciliğin beynimiz üzerindeki etkisinin büyüklüğünü gösteriyor. Bilim insanları buna “görsel açlık” diyor. Görsel açlık doğal bir arzu, yani zaten var olan bir şey. Food porn da bu arzuyu kullanarak izleyici topluyor ve reklamları yapıyor. Bu konudaki çalışmalar gerçekten aç olmasanız bile food porn temalı fotoğraflara bakmanın iştah duygusunu harekete geçirdiğini gösteriyor. Hatta yüksek kalorili yiyeceklerin daha çok zevk verdiği de bulunmuştur. Bunun da sebebi beynin yiyecek kıtlığı sırasında yüksek kalorinin otomatikman bizi daha uzun süre idare edeceğini düşünmesidir.
Çalışmalarca food porn’un iyi bir yanı da var. Güzel görünen sadece sağlıksız olmak zorunda değil ki. Mesela güzel görünen ve sağlıklı bir yiyeceği gördüğünüzde onu tüketme ihtimaliniz artar. Yani takip edeceğiniz food porn hesaplarıyla kendi iştahınızı kontrol edebilirsiniz.
Kaynaklarım: