Şeker şeker midir yoksa farklı türlerde şeker kullanmak bizi şekerin zararlı etkilerinden korur mu? Tükettiğimiz çoğu şeker alternatifinin basit karbonhidrat olduğu düşünüldüğünde vücudumuza etkilerinin de aynı olacağı düşünülebilir. Ama şekerle birlikte aldığımız besin ögelerinin de önemi var bu noktada. İşte bu önemi gösteren yeni bir çalışma Toronto Üniversitesi araştırmacılarınca yapılmış. Odak noktasında bal bulunan bu çalışma bakalım bize ne diyor?
Öncelikle şunu belirtmek lazım, bu çalışma bir derleme (review) çalışması. Yani deneysel bir çalışma değil de daha önce yapılmış çalışmaların meta analizlerinin yapılmasıyla gerçekleştirilen bir çalışma. Bu yüzden kanıt seviyesi kontrollü çalışmalara göre biraz daha yüksek. Çalışmada 1100’ün üzerinde katılımcıyla yapılan 18 adet kontrollü çalışma analiz edilmiş. Kullanılan çalışmalarda günlük bal dozunun medyanı 40 g yani yaklaşık iki yemek kaşığı ve çalışma süresinin medyanı ise sekiz hafta olarak belirlenmiş.
Bal, Kalp ve Metabolik Sağlığı Koruyor
Yapılan meta-analizlerin sonucuna göre ise balın açlık kan glikozunu, toplam ve LDL kolesterolü, trigliseridi ve yağlı karaciğer hastalığına neden olan bazı markerları azaltmakta etkili olduğu gösterilmiş. Ayrıca LDL kolesterolde olan değişişim kadar büyük olmasa da HDL kolesterolde de bir yükselme gözlemlenmiş. Toronto Üniversitesi beslenme bilimleri araştırmacılığını yürüten ve bu çalışmanın da başında olan Taauseff Khan şunları söyledi:
Bu sonuçlar oldukça şaşırtıcı. Çünkü balın yaklaşık %80’i şekerden oluşuyor. Ama aynı zamanda bal oldukça kompleks bir yapı. İçerisinde hem yaygın hem nadir şekerler, proteinler, organik asitler ve yararlı olması kuvvetle muhtemel diğer biyoaktif maddeler bulunuyor.
Toronto Üniversitesi beslenme bilimleri doçenti olan John Sievenpiper ise şöyle konuştu:
Halk sağlığı ya da beslenme uzmanları tarafından sıkça kullanılan bir söz var; “Şeker şekerdir.”. Ancak biz çalışmamızla olayın bu olmadığını gösterdik. Uzmanların artık diyet rehberlerinde balı serbest ya da ekstra şeker olarak göstermeyi bırakması lazım.
Sonuç
Balın kalbi ve metabolik sağlığı koruduğu bilimsel olarak kanıtlandı. Ama söz edilen balın bazı özelliklere sahip olması lazım. Örneğin balın mutlaka işlenmemiş ve çiçek balı olması lazım. İşlenmemiş derken pastorizasyon bile görmemiş olması önemli. Çünkü bala pastorizasyon işlemi genellikle iç sıcaklık 65 santigrat derece olacak şekilde en az 10 dakika uygulanır. Bu süreçte de balın içindeki yararlı maddelerin çoğu bozulur. Yani 10 dakika bekletmemek koşulu ile aşırı sıcak olmayan bir içeceğe işlenmemiş çiçek balı katmanız halinde kalp sağlığınızı korumanız mümkün.
Ayrıca bu çalışma eğer halihazırda zaten şekersiz besleniyorsanız diyetinize bal eklemeniz gerektiğini söylemiyor. Sadece şeker yerine balı tercih etmenin daha yararlı olacağını söylüyor ve kanıtlıyor.